Prof. dr hab. inż. Andrzej Stanisław Borys  ( 1948-2013)
           &n bsp;                                            Garść wspomnień
    Dnia 4 września 2013 r. zmarł niespodziewanie w sile wieku mój wieloletni kolega, współpracownik i zwierzchnik, a przede wszystkim serdeczny przyjaciel, profesor doktor habilitowany nauk rolniczych, inżynier chemik Andrzej Borys. Moja znajomość z Nim bierze początek na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy jako student Politechniki Warszawskiej odwiedzał w Instytucie Przemysłu Mięsnego w Warszawie swojego ojca docenta doktora inżyniera Adama Borysa, będącego w tym czasie dyrektorem tego instytutu. Ja w tym czasie byłem samodzielnym pracownikiem naukowym instytutu i jako docent habilitowany nauk technicznych kierowałem jednym z zakładów instytutu. Pracowała w nim w tym czasie również moja żona Irena, doktor nauk przyrodniczych, z zawodu chemik organik mająca podobną specjalizację zawodową co student Andrzej Borys, gotową służyć Mu na prośbę ojca radą. Andrzej Borys specjalizujący się na Politechnice w lekkiej syntezie organicznej z ukierunkowaniem na produkcję leków był bardzo zdolny i samodzielny, wobec czego rady nie koniecznie były mu potrzebne, ale znajomości zostały zawarte.
    W 1968r. docent Adam Borys został odwołany w atmosferze skandalu ze stanowiska dyrektora. Bezpartyjny, bohaterski żołnierz kampanii wrześniowej, po przeszkoleniu w Anglii cichociemny, skierowany przez dowództwo Armii Krajowej na pierwszy front walki z okupantem, twórca i pierwszy dowódca batalionu „Parasol” organizator zamachów na dowódców Gestapo. Ciężko ranny na samym początku Powstania Warszawskiego, inwalida wojenny, więzień służb bezpieczeństwa PRL miał licznych wrogów i stał się obiektem fałszywych oskarżeń. W ich rezultacie bez merytorycznego uzasadnienia odwołany został ze stanowiska i pozostawał w instytucie jako samodzielny pracownik naukowy bez funkcji organizacyjnych, aż do chwili odejścia na emeryturę. Osobiście wiele mu zawdzięczam, bo bez jego życzliwego stosunku do młodych zatrudnionych przez siebie pracowników, wielu z nas nie zrobiłoby naukowych karier, a przynajmniej nie w rekordowo krótkim czasie.
    Andrzej Borys studia na Politechnice Warszawskiej ukończył w 1971 r. i po krótkiej pracy na stanowisku inżynierskim w produkcji w Zakładach Mięsnych „Żerań”, rozpoczął pracę naukową na stanowisku asystenta w Instytucie Przemysłu Fermentacyjnego, którego dzisiejsza pełna nazwa to Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego im. Prof. W. Dąbrowskiego, i którego dyrektorem był w chwili śmierci.  Na stanowisku asystenta zajmował się głównie instrumentalną chemiczną laboratoryjną pracą analityczną, która stanowiła jego hobby przez całe życie. W 1974r. mgr inż. Andrzej Borys przeszedł do pracy w zlokalizowanym w tym samym gmachu na ul. Rakowieckiej w Warszawie Instytucie Przemysłu Mięsnego, którego dyrektorem był w tym czasie prof. dr hab. Mieczysław Antoni Janicki, wcześniej zastępca  do spraw naukowych dyr. Adama Borysa w Instytucie Przemysłu Mięsnego, a jeszcze wcześniej jego współpracownik, przed wojną w Polskim Związku Eksportowym Bekonu i Artykułów Zwierzęcych, a po wojnie w Centralnym Inspektoracie Standaryzacji. W Instytucie Przemysłu Mięsnego Andrzej Borys trafił do kierowanego przez Doc. Dr Kazimierza Milera zespołu zajmującego się opracowywaniem sposobów produkcji i stosowania w praktyce preparatów dymu wędzarniczego, będących  produktami pirolizy drewna. W rekordowo krótkim czasie trzech lat wykonał i obronił pracę doktorska na temat „Wpływ warunków zdarzania trocin na zawartość związków karbonylowych w dymie”. Tematyce związanej z produkcją preparatów dymu wędzarniczego dr inż. Andrzej Borys pozostał wierny do końca życia. W 1981r. przejął po promotorze swojej pracy doktorskiej doc. Kazimierzu Milerze kierownictwo zespołu zajmującego się preparatami dymu wędzarniczego, prowadził badania,  patentował swoje wynalazki i publikował artykuły naukowe. Tematem Jego pracy habilitacyjnej obronionej na Wydziale Nauki o Żywności Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie była praca pt. „Produkty szybkiej pirolizy drewna jako wielofunkcyjne preparaty wędzarnicze w przetwórstwie żywności”.
   Dr Andrzej Borys poza tematyką produkcji preparatów dymu wędzarniczego miał wiele innych zainteresowań naukowych i angażował się twórczo w różne projekty badawcze dotyczące jakości surowca i produktów uzyskiwanych z mięsa różnych zwierząt rzeźnych (np. owcze, końskie, drobiowe). Zakres tych zainteresowań znacznie wzrósł w na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku w związku z podjęciem się samodzielnej działalności organizacyjnej w Instytucie i poza nim. Zmiany ustrojowe zaszłe w tym czasie otworzyły drogę awansu dla ludzi bezpartyjnych. Moja. małżonka prof. dr hab. Irena Tyszkiewicz, powołana z wyboru na stanowisko Przewodniczącej Rady Naukowej Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego, powstałego w 1975r. na zasadzie połączenia Instytutu Przemysłu Mięsnego z Instytutem Przemysłu Tłuszczowego, w doktorze Andrzeju Borysie widziała dobrego następcę profesora Augustyna Jakubowskiego nominowanego na stanowisko dyrektora powstałego z instytutu, wcześniej dyrektora Instytutu Przemysłu Tłuszczowego. Dr Andrzej Borys dał się namówić na start w ogłoszonym konkursie i konkurs wygrał. Po objęciu stanowiska musiał  niezwłocznie przystąpił do działań naprawczych, ze względu na kłopoty finansowe instytutu, któremu na skutek intryg nie przyjaznych instytutowi ludzi obniżono o 40% dotacje na działalność naukową.  Działania naprawcze okazały się skuteczne, instytut awansował do najwyższej kategorii JBR-ów, rozbudowano siedzibę jednego z działów instytutu na ul. Jubilerskiej w Warszawie rezygnując z bardzo kosztownego wynajmowania pomieszczeń w budynku na ul. Rakowieckiej. Zaczęto organizować coroczne imprezy adresowane do przemysłu mięsnego „Dni Przemysłu Mięsnego” odbywające się w dwóch edycjach, wiosennej i jesiennej połączone z konkursami jakości „Produkt najwyższej jakości w przemyśle mięsnym” i z sympozjum naukowym „Nauka – Praktyce” odbywającym się przy okazji jednej z nich, oraz coroczne Międzynarodowe Konferencje Naukowe „Postępy w technologii tłuszczów roślinnych”. Czterdzieste Dni Przemysłu Mięsnego odbędą się w Warszawie w grudniu tego roku, a dwudziesta pierwsza konferencja tłuszczowa odbyła się w maju w Zakopanym. Dyrektor Andrzej Borys w 2001r., w czterdziestą rocznicę zorganizowanego przez swego ojca w Warszawie siódmego Europejskiego Zjazdu Pracowników Instytutów Nauki o Mięsie, zorganizował w Krakowie i udanie przeprowadził czterdziesty siódmy Międzynarodowy Kongres Nauki o Mięsie i Technologii (ICoMST taką skrótową nazwę noszą coroczne konferencje dawniej zwane europejskimi, mimo udziałowi w nich badaczy z całego świata). W 2009 roku dyrektor Andrzej Borys zorganizował w Warszawie Krajowy Kongres Nauki o Mięsie i Technologii, którego skutkiem było wydanie w 2011r. monografii naukowej zatytułowanej „Innowacyjność w polskim przemyśle mięsnym”. W 2009 r. nastąpiło włączenie Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego do Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego, a dotychczasowe funkcje badawcze i rozwojowe związane z przemysłami mięsnym i tłuszczowym przejął powołany do życia Oddział Technologii Mięsa i Tłuszczu. Dyrektorem Oddziału został mianowany dr hab. prof IBPR-S Andrzej Borys. W  2012r. prof. Andrzej Borys stanął do konkursu na stanowisko dyrektora Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego i konkurs ten wygrał. W tym samym roku Prezydent RP nadał mu tytuł profesorski.
    Andrzej Borys prowadził aktywną działalność społeczną. W Stowarzyszeniu Naukowo Technicznym Inżynierów i Techników Przemysłu Spożywczego  działał od początku pracy zawodowej, od 1998r. przewodniczył Sekcji Mięsnej Zarządu Głównego, w latach 2002-2006 był v-przewodniczącym a w latach 2006-2012 przewodniczącym Zarządu Głównego. W 2013 nadano Mu tytuły Członka Honorowego i Honorowego Przewodniczącego Zarządu Głównego. Ostatnio po zmianie statutu Stowarzyszenia pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Krajowej Stowarzyszenia. Andrzej Borys aktywnie współpracował z fundacjami, wpierw z Fundacją na rzecz Rozwoju i Postępu w Polskim Przemyśle Mięsnym, jako v- przewodniczący i p.o. przewodniczącego Rady Fundacji, a później Fundacji Techniki Polskiej jako pełnomocny delegat Fundatora i członek Rady Fundacji. Wyżej wymienione organizacje współpracowały z instytutami którymi kierował Andrzej Borys i miały swój istotny wkład szczególnie w organizowaniu imprez naukowych i naukowo-technicznych, oraz wydawaniu dzieł monograficznych i podręczników przeznaczonych dla praktyków przemysłu.
    W 2000r Andrzej Borys w uznaniu zasług w pracy zawodowej i działalności społecznej został przez Prezydenta RP odznaczany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2006 Krzyżem Oficerskim tego Orderu . Posiadał również Odznakę Zasłużonego dla Rolnictwa oraz Złotą i Srebrną Odznakę Honorową Naczelnej Organizacji Technicznej.
   Z Andrzejem Borysem byłem serdecznie zaprzyjaźniony. W pracy i działalności społecznej lojalnie współpracowaliśmy przestrzegając zasad koleżeństwa obowiązujących w zespołach autorskich naukowców i działalności na niwie społecznej, oraz zależności służbowych wynikających z zajmowanych stanowisk. Szanowaliśmy i ceniliśmy naszych zmarłych bliskich. Ja przemawiałem na pogrzebie Jego Ś.P. Ojca, On na pogrzebie mojej Ś.P. Małżonki. Do głowy mi nie przyszło, że to ja będę go żegnał na cmentarzu a nie On mnie. W podróżach służbowych i prywatnej turystyce zjechaliśmy razem pół świata i tak dobrego towarzysza wędrówek zapewne już nie znajdę. Nie będziemy też już razem podziwiać i utrwalać na kliszach fotograficznych cudów przyrody, On gór i kwiatów, a ja zwierząt a szczególnie ptaków. Nie będziemy też zbierać grzybów w polskich lasach, oraz doskonalić swojej wiedzy o żywności i praktycznych umiejętności kulinarnych. Bardzo mi będzie Go brakować.
Stanisław Tyszkiewicz