Najwcześniejsze Święta Bożego Narodzenia jakie pamiętam to święta z przed pięćdziesięciu ośmiu lat. Miałam wówczas kilka lat i to co pamiętam nie jest pełnym obrazem tych świąt ale najważniejsze doznania, widziane oczyma dziecka, pozostały we mnie na zawsze. Tuż przed świętami szliśmy na cmentarz do Dziadków. Zapalaliśmy lampki, z gałązek choinki Mamusia plotła wianki i ozdabiała świątecznie. Była modlitwa przy grobach Dziadków. Oni też byli z nami w naszych wspomnieniach w czasie świąt. W domu była duża trzy metrowa, żywa choinka. To była specjalność Tatusia. Po przywiezieniu do domu oprawiał ją w specjalny stojak. Sprawdzał czy równo jest osadzona i dopiero wtedy wnosił do domu. Od tej chwili w całym mieszkaniu rozchodził się cudowny, świeży zapach jodły. Potem Tatuś ubierał choinkę. Najpierw szły małe świeczki kręcone, osadzone w specjalnych szczypcach, którymi były mocowane do gałązek. Potem- gwiazda na czubku drzewka i największe bombki. Na końcu Tatuś wieszał małe bombki i srebrne, Anielskie włosy. Bardzo ważny był też długi łańcuch zrobiony przez Mamusię razem ze mną z kolorowych kokardek z bibułki i słomek. Trwało to dobrych kilka godzin. Pokój był wówczas obstawiony pootwieranymi pudłami, by wybierać z nich bombki. Było wchodzenie na drabinę żeby dosięgnąć najwyższych gałązek, poprawianie światełek, by równo oświetlały choinkę. Z kuchni dochodziły odgłosy wałkowania ciasta na pierogi z kapustą i z grzybami, krojenia cebuli do śledzi z oliwą. Zapach choinki mieszał się z zapachem gotujących się grzybów na zupę grzybową z łazankami i kapusty z grochem na oleju lnianym. Tam, królowała Mamusia. Te dwa królestwa były jednością. Łączyły się, przenikały, uzupełniały. Mamusia pracowała podśpiewując czasami kolędy. Tatuś od czasu do czasu krzyczał do Mamusi z pokoju - Danusia, no chodź w końcu i zobacz czy podoba Ci się ubranie choinki. Mamusia odpowiadała- nie mogę teraz, za chwilę, pierogi mi wykipią z garnka. Na kredensie w kuchni leżały wcześniej upieczone przez Mamusię makowce. Takich makowców nikt nie potrafi upiec na całym świecie. W tamtych latach nie można było kupić pomarańczy. Ten zapach doszedł do zapachu świąt znacznie później. Był biały obrus z siankiem podłożonym pod spód, opłatek, upominki, zapalane świeczki na choince, których trzeba było pilnować żeby nie zapaliła się choinka-to było moje zadanie. Wiedziałam, że Rodzice idą w nocy na Pasterkę. Ja zostawałam z Babcią Jadzią. Leżałam w ciemnym pokoju, okryta pierzynką, wdychałam rozchodzący się zapach choinki. Było cicho. Śnieg za oknem padał po woli dużymi płatkami i tworzył na parapecie okna swoją białą pierzynkę. I choć byłam sama w pokoju, byłam bardzo szczęśliwa. Wiedziałam, że mam Rodziców którzy mnie bardzo kochają, kochają siebie nawzajem. Byłam częścią tego Domu, tej Rodziny. Należałam do Nich a Oni do mnie. I choć zabawki, które dostałam w prezencie bardzo mnie cieszyły, to prawdziwe szczęście i poczucie bezpieczeństwa dawała mi Moja Rodzina - Mamusia, Tatuś, Babcia Jadzia, Ciocia Marysia. Ile bym oddała żeby móc wrócić do tamtych chwil.

Córka

Przełom lipca i sierpnia to zawsze była jazda na wieś do Dziadków - Rodziców Tatusia. Kiedy byłam pięcio, siedmioletnim dzieckiem w ciągu dnia Rodzice pomagali Babci Marysi i Dziadkowi. Było bardzo dużo pracy. Niestety, ja nie na wiele mogłam się zdać. Obiegłam wszystkie znajome kąty, zobaczyłam co słychać w gniazdku u jaskółek, pozrywałam Babci Marysi większość kwiatów wypielęgnowanych w ogródku, i - nudziłam się. Ale za to wieczory były piękne. Wspominam je do dnia dzisiejszego. Kiedy na horyzoncie zachodziło słońce, zapadał lekki zmrok, robiło się po upalnym dniu chłodniej. Tylko gdzieś daleko słyszałam szczekanie psów. Wtedy szłam z Mamusią na spacer na łąki i pola. Mama trzymała mnie za rękę, ja podskakiwałam z radości, że idziemy razem. Pamiętam nosiłam wtedy dwa krótkie warkoczyki związane białymi kokardami. Mamusia nauczyła mnie podczas jednego z takich spacerów piosenki dziecięcej "Rosną sobie kwiatki na łące". Podczas następnych spacerów kiedy już znałam słowa piosenki, śpiewałyśmy ją razem i śmiałyśmy się do siebie, że tak dobrze nam idzie to wspólne śpiewanie. Do dnia dzisiejszego zapamiętałam tylko jedną zwrotkę- "Rosną sobie kwiatki na łące, na łące. Maki , chabry i goździki pachnące, maki chabry i goździki pachnące......". A było to 57 lat temu. Córka

Każdego roku Mamusiu, razem z Tatusiem, składaliście mi Oboje życzenia. Zawsze były kwiaty i jakiś prezent, który długo przed dniem urodzin zaplanowaliście, podpatrując co bym potrzebowała. Również ja z Mamusią składałam życzenia i wręczałam prezent Tatusiowi, który planowałyśmy grubo wcześniej. Oboje z Tatusiem mieliśmy urodziny tego samego dnia. Jak bardzo mi tego brakuje dzisiaj. Życie stało się uboższe. Mniej miłości i ciepła. Mniej troski. Wiem, że świat jest pełen ludzi, którzy stracili Rodziców. Ale ja, czuję się tak, jakbym tracąc Was Oboje, straciła DOM, to co daje każdemu człowiekowi poczucie spokoju, bezpieczeństwa, przynależności. Tak bardzo się kochaliśmy. Tego się nie da niczym ani Nikim zastąpić.

Ewa Dylewska Dębińska

Moja Mamulka kiedy miała dwadzieścia, trzydzieści lat była piękną kobietą. Piękna twarz o regularnych rysach, włosy bardzo długie i gęste zaplatała w warkocz i upinała wokół głowy w koronę, jak kazała ówczesna moda. Miała piękne, smukłe nogi. Była wysoka i wyjątkowo zgrabna. Wiem to ze zdjęć, bo wtedy nie było mnie jeszcze na świecie, że kiedy się uśmiechała głowę przechylała na bok. Ja też tak robię. Oczy miała błękitne jak niebo i zawsze pełne miłości i dobroci. Była bardzo pracowita i zaradna jako Żona i Matka.Pamiętam z opowiadań, że po całych nocach szyła dla mnie sukienki, bo wtedy nie wszystko można było kupić. I choć tak mocno kochali się moi Rodzice z życia dla siebie nie mieli prawie nic. Wszystko było dla dzieci i wnuków. Wyrzeczenia, praca, wysiłek, rezygnacja z przyjemności, pamięć, wszelkie starania, spracowane ręce. Bardzo bym chciała żeby kiedy mnie zabraknie mój Syn mógł mnie też tak wspominać. Ale czy będę potrafiła być tak wspaniała jak Mój Okruszek? PS. Dziękuję serdecznie Pani Halinie za słowa pocieszenia.

Najstarsze moje wspomnienie to kiedy jeździliśmy do lasu pod Włocławkiem za Wisłę albo Na Falbankę.Później kiedy przychodziłaś po mnie na zmianę z Tatusiem do przedszkola na ul.Mickiewicza. Pamiętam też Msze Św. w Katedrze Włocławskiej.Byłam smutna że inne dzieci dostały większe obrazki Bozi niż ja.Bałam się wtedy że moja Bozia będzie mniejsza. Po Mszy św. wracaliśmy w każdą niedzielę do domu przez park. Były lody w okrągłych waflach, rzeka Zgłowiączka i piękne wierzby płaczące których gałęzie dotykały wody. świeciło słońce, było pięknie. A Ty i Tatuś byliście ze mną. Byliśmy razem. Dzisiaj jestem bez Was. Jak mi ciężko.